Σου στέλνω γράμμα νοερό
εκεί ψηλά που είσαι
να σου μιλήσω να σου πω
πόσο πολύ σ’ αγάπησα!
Το ξέρω υπήρξανε στιγμές
που κάκιωσα μαζί σου
και ως εσύ μου θύμωνες
το βλέμμα σου χαμήλωνες
που σιωπηλά μιλούσε…
Πρωτομαγιά μου! Εγώ θα σου πλέξω το στεφάνι της ξεγνοιασιάς και το παινάδι της ομορφιάς σου, της ανοιξιάτικης… Εγώ θα γεμίσω το καλάθι της εκδρομής με λαγάνες ελιές και χαλβά… για τη γιορτή σου τη γενέθλια. Εγώ θα τρέξω σαν παιδάκι και θα μαζέψω αγριο – παπαρούνες νιοσκασμένες από το κουκούλι τους, λευκές και κίτρινες άγριο-μαργαρίτες και μαβί μολόχα για να ζηλέψουν τα λουλούδια του ανοιξιάτικου κήπου, που το ανθρώπινο χέρι κατά μίμηση του θεϊκού -δεν είναι ύβρις!- οριοθετεί την έκταση, την επέκταση, το ύψος του άνθινου κορμού και το βάθος της ρίζας του, που χωρίζει και ξεχωρίζει τα άνθινα είδη, που διακρίνει τα χρώματα, τα αρώματα και την εμφάνιση και τα ταξινομεί…
Σαν άνοιξε τα μάτια του
τότε που ήταν βρέφος,
δεν είχε ιδέα ο θνητός
τι τρέχει ολόγυρά του.
Μάνα, πατέρα έβλεπε
μονάχα με τα μάτια
κι αν άκουγε δεν ήξερε
δεν ένιωθε, δεν πάσχιζε…
Σαν πήρε και μεγάλωνε
ακόμα δεν μπορούσε
να δει, να κρίνει γύρω του
τι άραγε συνέβαινε.
Κοιτάζω σε συχνότερα ίσως
απ΄ότι αρμόζει!
Δεν διαφωνώ,
ο αντικατοπτρισμός απέχει
παρασάγγας
από την πραγματικότητα ενός.
Αν είσαι αδέκαστος
ως προς κάποια φαινόμενα,
μασκοφορείς αλοίμονο
τα ένδον, το ποιόν!
Σε καμαρώνω φως μου!
Σβήνω στην θωριά των ματιών σου,
θαυμάζω τον Νου, την Ψυχή,
την στον απέναντι, ζεστασιά σου
τα ταλέντα σου.
Ο Πλάστης υπήρξε γενναιόδωρος
μαζί μου, είσαι δική μου
μου φτάνει ετούτο!
Πιπίνα Ιωσηφίδου-Έλλη απόσπασμα από το βιβλίο “Μαύρο-Άσπρο“ έκδοση 2011 …Καταχθόνια τα δεσμά του Μαύρου μας σφίγγουν, μας πνίγουν νιώθουμε τις…
Η Βουβή Σύγκρουση δύο Τιτάνων της Ελληνικής Λογοτεχνίας: του Νίκου Καζαντζάκη και του Άγγελου Σικελιανού Δρ Πιπίνα Έλλη (Dr Pipina…
Τι κι αν ποικίλα με πολιορκούν
τα σκαμπανεβάσματά σου ΖΩΗ…
Τι κι αν διαρκώς με παιδεύεις
Μ’ απροσδόκητες αντιξοότητες!
Ξέρε το δεν είμαι έρμαιο
της Μοίρας μου… Εσένα!
Νους και Ψυχή με όπλισαν
μ’ εφόδια αξεπέραστα!
Τρέφω το πείσμα της Ψυχής
που ξέρει να γιατρεύει
πληγές π’ ανοίγουν
στο διάβα σου…
Πόση ομορφιά…
Αγαλλιάζει Νους, ψυχή
στο νεύμα τρυφερού ανέμου…
Στο χάδι του το ευγενικό
πώς τρεμουλιάζει η ίδια η ζωή!
Τα δέντρα αλαλιάζουν μεθυσμένα
κουβέντα στήνεται σε ύψος
και σε βάθος στα πράσινα
φυλλώματα…
στους πτερωτούς συντρόφους
στις όμορφες αθώες παρουσίες!
Ο Καζαντζάκης με το που γνωρίζει την ‘Οβραία’ Ραχήλ[1], την αποκαλεί ‘‘Mitkampherin’’ (Συμπολεμιστίνα), και θεωρεί ότι ‘‘οι Οβραίοι είναι το αλάτι της γης’’[2]. Η Ελένη Καζαντζάκη, γράφει κάποιες σκέψεις της για την Ραχήλ, για την οποία λέει, ότι παρόμοια με την Γαλάτεια και την αδερφή της Έλλη, έσπρωχναν τον Ν. Καζαντζάκη να αναλάβει πολιτικό αγώνα. Αντίθετα πιστεύει ότι η Έλσα Λάγκεν -επίσης Εβραία-, ‘‘…ένιωθε και σεβόταν τη φύση του”
Το κρεμασμένο Ησυχαστήριο,
αρκεί.
Μαζί θ’ ανέβουμε
να δέσουμε ψυχή
εσύ κι εγώ!
Το οξυγόνο πλούσιο
θα μας αναφτερώσει
και σταυροφόροι
της Ύπαρξης εμείς,
θα μιλήσουμε της Πούλιας
στην Ανατολή της,
και θα φιλήσουμε
τον Αυγερινό,
στη Δύση του!
Πορτοκαλένια ‘ναι ντυμένα
τα έρημα τα ερωτευμένα,
πλατάνια, λεύκες και μυρτιές
κοιτιώνται μαραμένα.
Είναι οι καιροί
Κομμάτι δίσεκτοι…
«Πότε δεν ήταν άνθρωπε;»
Κυλούν οι μέρες δύσμοιρες
πιστή μου η κακουχία…
δεν βλέπω χάρη της χαράς
πρωί να λάμπει ο ήλιος,
μάτια να μου χαμογελούν
να με ζεσταίνει αγκάλη
χείλη… ν’ αποζητούν
τα έρημα τα δικά μου!
Ο Οθέλλος ξαναγυρίζει του Ν. Καζαντζάκη, είναι θεατρικό έργο, γραμμένο σε πεζό λόγο και η γλώσσα που χρησιμοποιεί είναι η απλή δημοτική. Χαρακτηριστικό στοιχείο ως προς τη δομή του έργου, είναι ότι συμπεριλαμβάνει τρεις πράξεις. Εισαγωγικό σημείωμα στο τεύχος 848, έτος 1962, πληροφορεί ότι το θεατρικό ετούτο, παραχωρήθηκε από τη δεύτερη σύζυγο του Ν. Καζαντζάκη, Ελένη, στο περιοδικό Νέα Εστία και προφανώς ως εκείνο τον χρόνο, ήταν ανέκδοτο. Ο Παντελής Πρεβελάκης σημειώνει ότι το έργο γράφτηκε στην περίοδο 1936-1937 και το χαρακτηρίζει: “Comedie Πιραντελλικής νοοτροπίας”. Την ίδια περίοδο, ο Καζαντζάκης μεταφράζει για το Βασιλικό θέατρο, το έργο του Πιραντέλλο. Απόψε αυτοσχεδιάζουμε, το Φάουστ του Γκαίτε και πολύ πιθανόν, τον Οθέλλο του Σαίκσπηρ, σύμφωνα με την άποψη του Πρεβελάκη[4]. Η επίδραση των έργων αυτών, στο θεατρικό του Καζαντζάκη Ο Οθέλλος ξαναγυρίζει, είναι διαφανής.
Η Ελευθερία σήκωσε το κεφάλι,
απορημένη!
Περίμενε τόσον καιρό…
κανείς δεν την καλούσε!
Η Αρμονία την κοίταξε αδιάφορα
τυλιγμένη στ’ ολόλευκό της πέπλο.
Αιθεροβάμων, είχε επαναπαυθεί
στις δάφνες της!
Κουρασμένη η Ειρήνη
ύψωσε τ’ ανάστημά της
και κοίταξε ένα γύρω!
Καθώς το θέμα διαπραγματεύεται τη θηλυκή παρουσία στα θεατρικά του Ν. Καζαντζάκη, είναι απαραίτητη η αναφορά στη γυναίκα, ως μονάδας του κοινωνικού συνόλου εν γένει, και σε άλλους συγγραφείς, των οποίων οι βίοι υπήρξαν παράλληλοι του βίου του Ν. Καζαντζάκη, και σε κάποιους από εκείνους των οποίων τα έργα μελέτησε ή μετάφρασε και που τον επηρέασαν.
Τ’ άστρα θωρούν την αδελφή τους
‘Γη’.
Κάτω από την ατμόσφαιρά της
την Θολή,
-προδίδει αναθυμιάσεις-
Σπινθηρίζει αέναα…
Σ’ ετούτο το
από Βελούδο Σύμπαν,
ξενίζει η τέτοια δραστηριότητα.
Η Πούλια κι ο Αυγερινός σιωπούν!
Ο Στησίχορος δεν βαρέθηκε να ποιεί
ο Ήλιος, κρατά την Απολλώνια
Άρπα του… και περιμένει.
Η γειτονιά μου η Καστρινή
Τ’ ήταν εκείνη η γειτονιά…
Η γειτονιά η μαγική
πού ‘χε δικά της σύνορα
τον φωτεινό ορίζοντα
όλη ζωή και νιάτα!
Σοκάκι του γκαλντεριμιού
στου Κάστρου τα ισκιώματα
και στις χτισμένες τις αυλές
στις γρανιτένιες σκάλες
με τη γραμμή την κάτασπρη
την ασβεστοκαμωμένη…
Όλα στη λαμπρογειτονιά
των παιδικών μου χρόνων.
Τραγούδια και παινάδια
όλα χωρούν στα ψέματα
κι όλα χωρούν στον πόνο
κι εκείθε το παράπονο
το παραπονεμένο:
πώς τάχα τα κατάφερα
μέσα σε δίχτυ σκάλωσα
μοιράδι τύχης άτυχης,
πώς Θέ μου παραδέρνω!
Από αιώνες το ξέρεις:
πως οι αιτίες
δικαιολογίες για χάρη σου
είναι
καλέ μου φίλε!
Και δε φτάνει το τέρμα
σε μια επιχείρηση…
Τι θα ωφελούσε;
Δε θα μιλήσω για πράγματα που έχουν ήδη ειπωθεί από ποιητές, ‘μεγάλους’, ‘μικρούς’, ‘διάσημους’ και αντίθετα. Για ποιο λόγο άλλωστε; Όσοι ασχολούμαστε με τα τοιαύτα, τα γνωρίζουμε και δε θα ήταν φρόνιμο να τα επαναλαμβάνουμε.
Εμείς, οι νεότεροι ποιητές, και δη οι εκτός του ελλαδικού χώρου, Έλληνες, οι ζώντες δηλαδή εντός μιας από τις μικρές ελληνικές εστίες –μακρόθεν ‘της Μητρός Ελλάδας’, όπως μερικοί επιμένουν να επαναλαμβάνουν και με σεβασμό να τηρούν την παράδοση- έχουμε να τραγουδήσουμε άλλα τραγούδια, τα δικά μας. Αυτά αναμφισβήτητα είναι συνονθύλευμα αισθημάτων, ανθρώπου εν πρώτοις, Έλληνα δεύτερον και εκτός της Εστίας του τρίτον.
Shadows in their solace
can have a room
a sofa, or nothing!
Can have water
a piece of bread
or nothing!
They hang
their curiosity
over balconies
buildings
or gorges!
They are blasted
by “friendly bombs”!
Άκου…
Δεν είναι ορατό
το πωλητήριο
υπάρχουν όμως…
κρυφοί αγοραστές!
Τυφλοί – κωφοί οι ιδιοκτήτες
οι αδιάφοροι υπηρέτες
του «εγκλήματος»,
οι καλούμενοι «εξέχοντες»
ή «άρχοντες του τόπου»!
Οι κουρτίνες δεν αποκαλύπτουν…
Στο ξημέρωμά μας
κι από κοντά, μαζί μας
ο ξενιτεμός στην αοριστία
ανατέλλει.
Η ελπίδα γεννιέται ξανά
κάθε που ο ήλιος καλεί
για το ξημέρωμα.
Ακούραστη αναπηδά
και ως το καταμεσήμερο
ματώνει ή πεθαίνει,
Ίων Δραγούμης, διανοούμενος, πολιτικός ιδεολόγος, εθνικιστής ©Πιπίνα Έλλη (Dr Pipina D. Elles) από τον ανέκδοτο Τόμο Δ’ της σειράς…
Η σοβαρή μελέτη του έργου του Διονύσιου Σολωμού εγκαινιάζεται τον Ιανουάριο του 1853 από τον Κυθήριο νομικό-λογοτέχνη και κριτικό, Εμμανουήλ Στάη[1], με την κριτική του για το έργο του Σολωμού, Ο Λάμπρος[2]. Ο Στάης στην κριτική του, αναφέρεται στην επίδραση «του πρώτου εθνικού ποιήματος», όπως αποκαλεί τον Ύμνο εις την Ελευθερία, του Σολωμού και την αντίδραση ανθρώπων «μ’ ενάντιαις ιδέαις, (και πολλοί μ’ ενάντια συμφέροντα…)…»
… Η συνέχεια του κεφαλαίου Ιάκωβος Πολυλάς ©Πιπίνα Δ. Έλλη (Dr. Pipina D.Elles) Απόσπασμα από την μελέτη, “Η διαμάχη του…
Στο διαθλασμένο μέτρο
δε μετρώ
γιατί με ξεγελάει…
Όμοια κι εσύ…
Σε πίστεψα
τιμής χοντρό δοκάρι…
Κρίμα, το κρίμα σου
γιορντάνι στο λαιμό μου
να περνάς κι ύστερα,
στην πηγή του Σιλωάμ
τα χέρια σου να θες να καθαρίσεις
από το μύασμα
του ψεύδους που συγχέει.
I first saw you,
by the sea shore…
Oh, Antigone!
Your white robe, soiled
made your face
unbearably pale!
There was a heavy
earthy smell
in the air,
that of a burial site!
Ο Πολυλάς κατατάσσει τον Σολωμό στους Ρομαντικούς ποιητές. Κατά την άποψή του, ρομαντικός είναι ο ποιητής που ακολουθεί “την μυστηριώδη φωνή” της φύσης, είναι ευαίσθητος, αγαπά το ωραίο, το αληθές, τη γλώσσα της φυλής του, είναι διορθωτής της κοινωνίας του, θανάσιμος εχθρός της υποκρισίας, της μικροσοφίας και της ψευδοσοφίας. Ότι χρησιμοποιεί επιπλέον το συναίσθημα και την φαντασία και εκφράζει με τη γλώσσα του, τα συναισθήματα της ψυχής του, τα ένδον, το θυμοειδές. Τα στοιχεία που αποδίδει ο λόγιος στον Σολωμό, είναι χαρακτηριστικά.
Μετάφραση του έργου του