Τα σέα και τα μέα μου… Άρις Αντάνης (Εξαιρετικά αφιερωμένο στον αξιότιμο Υπουργό Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων) Προειδοποίηση: Αυτό…
Αναλογιστήκαμε ποτέ σε τι ωφελεί αυτή όλη η ενέργεια; Αναλογιστήκαμε από πού πηγάζει και προς ποια κατεύθυνση προορίζεται ή βαίνει; Κατά την ταπεινή μου γνώμη τίποτα δεν ωφελεί κανέναν άλλο εκτός της γνώσης. “μέγεθος δ΄ ἀναγκαῖον γνωρίζειν καὶ κίνησιν ᾧ καὶ χρόνον· ὥστε φανερὸν ὅτι τῷ πρώτῳ αἰσθητικῷ τούτων ἡ γνῶσίς ἐστιν·” (Αριστοτέλης).
Αναλογιστήκαμε όμως ποτέ σε τι ωφελεί αυτή όλη η ενέργεια που συσσωρεύτηκε στις σελίδες της Διασπορικής Στοάς; Αναλογιστήκαμε από πού πηγάζει και προς ποια κατεύθυνση προορίζεται ή βαίνει αυτή η ενέργεια; Άσχετα από το τι αντιλαμβάνεται κανείς η πανδαισία δημιουργίας στις σελίδες και το σύνολο των ωρών που χρειάστηκαν οι δημιουργοί να στήσουν τις ιδέες τους σε ψηφιακή μορφή περιλαμβάνει το εύρος της ενέργειας που περικλείεται. Ποιος επωφελείται λοιπόν από τα 1500 έργα που εμφανίζονται εδώ; Κατά την ταπεινή μου γνώμη τίποτα δεν ωφελεί κανέναν άλλο εκτός της γνώσης. “μέγεθος δ΄ ἀναγκαῖον γνωρίζειν καὶ κίνησιν ᾧ καὶ χρόνον· ὥστε φανερὸν ὅτι τῷ πρώτῳ αἰσθητικῷ τούτων ἡ γνῶσίς ἐστιν·” (Αριστοτέλης). Ακόμη και η τέχνη είναι κλάδος της γνώσης.
Ζούσαμε στο Αρκάτζι (Αργάκι), λίγο έξω από τη Μόρφου. Το πιο όμορφο σπίτι το είχε ο πάππους μου γιατί ήταν μες στες λεμονιές. Ετρέχναμε , εβγαίναμε πάνω στα δέντρα κι εκρέμουμασταν ανάποδα ,σαν τα λεμόνια. Βλέπω τον θαρρείς με το μακρύ μουστάκι και το ψάθενο καππέλο να ποτίζει. Εκαθίζαμε στον ίσκιο κι ετάιζε μας κατσικίσιο τυρί και ψωμί . Έδειχνε μας να φτιάχνουμε στεφάνια με τους αθθούς της λεμονιάς.
Δε θα μιλήσω για πράγματα που έχουν ήδη ειπωθεί από ποιητές, ‘μεγάλους’, ‘μικρούς’, ‘διάσημους’ και αντίθετα. Για ποιο λόγο άλλωστε; Όσοι ασχολούμαστε με τα τοιαύτα, τα γνωρίζουμε και δε θα ήταν φρόνιμο να τα επαναλαμβάνουμε.
Εμείς, οι νεότεροι ποιητές, και δη οι εκτός του ελλαδικού χώρου, Έλληνες, οι ζώντες δηλαδή εντός μιας από τις μικρές ελληνικές εστίες –μακρόθεν ‘της Μητρός Ελλάδας’, όπως μερικοί επιμένουν να επαναλαμβάνουν και με σεβασμό να τηρούν την παράδοση- έχουμε να τραγουδήσουμε άλλα τραγούδια, τα δικά μας. Αυτά αναμφισβήτητα είναι συνονθύλευμα αισθημάτων, ανθρώπου εν πρώτοις, Έλληνα δεύτερον και εκτός της Εστίας του τρίτον.
Ίδιοι δεν είναι οι άνθρωποι πια, ούτε οι τόποι. Μονάχα η αγωνία ίδια παντού. Κι ο ασυμμάζευτος φόβος. Η πρωτόφαντη τρέλα. Και η σκουριά. Διάχυτη.
Διερράγησαν τα ιστία, θερίζοντας. Ο χρόνος τον άνθρωπο δε δίδαξε, ούτε ο άνθρωπος τον άνθρωπο. Κι εδραιώθη η τάξη του χρήματος και της σύγχυσης. Τα ουρλιαχτά των λύκων η άλλη όψη της ζωής. Κέρινα εκμαγεία, κέρινες μάσκες, κέρινα πρόσωπα μας συντροφεύουν. Ύπνος βαθύς, μ’ αλλοπαρμένα όνειρα γεμάτος, μας τυλίγει. Πόνους αγιάτρευτους κουβαλάμε, μαρτυρολόγια σέρνουμε.
Η ζωή και το γράψιμο γίνονται αδιαίρετα στον ποιητή. Την λέξη χρησιμοποιώ και καλύπτω τον λογοτέχνη στο σύνολο που τον περιγράφει. Γίνονται, γιατί είναι διαδικασία αργή, ενός επαναλαμβανόμενου παρόντος που μεθοδεύεται από το μέγεθος που παίρνει το βίωμα στη ζωή.
Είναι δύσκολο να εξηγηθεί αυτή η σχέση σε όσους δεν την έχουν βιώσει και το μόνο που απομένει είναι η αλληγορία και ο συμβολισμός, για να εξηγηθεί… η αλληγορία και ο συμβολισμός. Είναι το ίδιο περίπου, όπως γίνεται και στη γλωσσολογία, όπου η γλώσσα χρησιμοποιείται για να εξηγηθεί… η γλώσσα. Στη γλωσσολογία υπάρχει ωστόσο η λέξη metalanguage, που είναι ακριβώς το μέσο, το μέσο που προσπαθώ να οικοδομήσω εδώ, να εξηγήσω την έννοια της μεγάλης λογοτεχνίας (ζωής) και της τέχνης του λόγου. Εδώ λέγεται απλά μια κριτική μελέτη.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι την τέχνη την επέβαλαν οι προϋποθέσεις της εργασιακής αναγκαιότητας και δραστηριότητας των ανθρώπων. Όσο αναπτύσσονται οι προϋποθέσεις αυτές, τόσο γίνονται και πιο δυνατά, πιο σίγουρα τα φτερά ανύψωσης της τέχνης.
Η τέχνη ακολουθεί τον άνθρωπο απ’ τα πρώτα του βήματα. Τον διαμορφώνει και διαμορφώνεται, τον αναπτύσσει κι αναπτύσσεται μαζί του. Σαν κυριότερο όργανο, σαν κυριότερο μοχλός, σαν αντανάκλαση του κοινωνικού γίγνεσθαι, συνδέεται άμεσα μ’ όλα τα φαινόμενα της ιστορικής του πορείας.
…η επιτυχία αυτού του βιβλίου έγκειται στο ότι ενώ διακρίνεται από μια πηγαία απλότητα- πολύ δύσκολο πράγμα αυτό- δεν λείπουν τα καλολογικά στοιχεία, δεν λείπουν οι «απερίγραπτες σε περιγραφικότητα περιγραφές», συγγνώμη για την παρήχηση της λέξης, δεν λείπουν οι ωραίες παρομοιώσεις και οι πετυχημένες μεταφορές.
Η γέννηση ενός ανθρώπου, είναι χαρά μεγάλη και βαθιά, ελπίδα και αγαλλίαση, καθώς αυτός είναι ο τρόπος τον οποίο επινόησε η Φύση για να κρατά καλά η διαιώνισή του.
Σαν φθάνει νεογέννητος, πολυαγαπημένο-καμάρι των γονιών του, και από συλλήψεως καλά προστατευμένος, λαμπρύνει τη ζωή τους, ενθαρρύνει τους αγώνες και τις προσπάθειές τους, για την όποια γενική, παρούσα και μέλλουσα βελτίωσή τους, καθώς το μωρό-άνθρωπος που έχει καταφθάσει αποτελεί εγγύηση για τη συνέχεια της διατήρησης ή διαρκούς πανηγύρεως της ζωής.
Ψήλωσε για μια στιγμή, λίγο πριν τον εγκαταλείψουν οι δυνάμεις του.
Ένοιωσε το κεφάλι του να απομακρύνεται ταχύτατα από τα πόδια του να ξεπερνά τα σύννεφα να προσπερνά την σελήνη να χάνεται στο άπειρο του σύμπαντος.
Για εκείνη τη μοναδική στιγμή ήταν το ον που ονομάζεται άνθρωπος, αυτό το ανυπέρβλητο συμπαντικό ον που είναι προορισμένο να αντιπροσωπεύει την ιδιαίτερη διάσταση του πνεύματος
Πρόσφυγες και Λαθρομετανάστες Ημερολόγια απαξίωσης Πιπίνα Δ. Ιωσηφίδου-Elles Από τον ανέκδοτο Τόμο, “Μελέτες Δ’” “Ένας Πρόλογος” Εμείς, οι…
Ώρες ώρες αισθάνομαι να περιδιαβαίνω σε διαστάσεις γνώριμες αναζητώντας στο παρελθόν το μέλλον και… στο παρόν το παρελθόν! Όλα τούτα δω που μου συμβαίνουν εγώ τα λέω «φτερουγίσματα της ψυχής μου». Όταν αναγκάζεται κανείς να υπομένει τον αφόρητο ρεαλισμό τούτης της καταθλιπτικής καθημερινότητας, που ολοένα και πιο πολύ μας βουλιάζει σε μια παράξενη σιωπή, εγώ δεν έχω την πολυτέλεια άλλης επιλογής από το ν’ αρχίσω να σκέφτομαι, να θυμάμαι, να αναπολώ και να νοσταλγώ στιγμές που έζησα, ανθρώπους, πράγματα, καταστάσεις και γεγονότα αλλά και λεπτομέρειες που μπορεί να ήταν ασήμαντες μεν, αλλά ανεκτίμητες.
Κάθε φορά που σ’ έχω μπροστά μου, άδεια, λευκή, ανέγγιχτη, παιδεύω τη σκέψη μου ν’ απλώσει επάνω σου τα ίχνη της και η κάθε μου λέξη τη σκιά της. Επάνω σου έμαθα να ξεδιπλώνω πτυχές του εαυτού μου, χωρίς υποκρισία. Να καταθέτω την ψυχή μου, χωρίς τσιγκουνιά. Ν’ αφήνω κάθε μου ευαισθησία να γίνεται φύλλο και φτερό, δίχως ντροπή. Στον αργαλειό της μνήμης υφαίνω το χρόνο με τη νοσταλγία. Αναπολώ το παρελθόν που χάθηκε κι επαναφέρω τις αναμνήσεις στο τώρα.
Είναι, να παρ’ η ευχή, κάτι στιγμές σιωπής και μοναξιάς που νιώθω να με τυλίγει η απουσία. Κι όσο με τυλίγει και αισθάνομαι μόνος, τόσο βυθίζομαι στον εαυτό μου. Κι όσο βυθίζομαι τόσο θυμάμαι. Κι όσο θυμάμαι συλλογιέμαι. Δε γίνεται κι αλλιώς. Πόσο απέραντη, αλήθεια, είναι η μοναξιά του καθενός μας.
Πάσχα! Δηλαδή… πέρασμα, σύμφωνα με την εβραϊκή λέξη Πεσάχ.΄Ενα πέρασμα από το σκότος στο φως, από το θάνατο στη ζωή, από το Γολγοθά στην Ανάσταση. Πετιούνται κάθε τόσο «κρανίου τόποι» πολλοί στα βήματα του ανθρώπου. Και το γκρίζο τους πέφτει σαν νύχτα ασέληνη επάνω στη σταυρωμένη μέρα του. Μα εκείνος προσδοκά την αναστάσιμη διάβαση . Για τούτο και σφίγγει τα δόντια επάνω στο σταυρό για μια αποκαθήλωση που θα ενταφιάσει μονάχα το μένος των σταυρωτών του. Η καρδιά του σαν άγγελος λαμπροντυμένος θα πρέπει να δώσει το μήνυμα στις μυροφόρες ελπίδες. Πως δεν υπάρχουν πλέον ραπίσματα και ύβρεις. Μονάχα ειρήνη και δικαίωση. Κάθε χρονιά η προσδοκία ντύνεται το κόκκινο της παπαρούνας, την ευωδιά της αναγέννησης . Παίρνει το τρεμάμενο κερί της και ψάχνει για το ανέσπερο φως μιας Ανάστασης. Θάνατοι γύρω μας πολλοί.
Θέατρο : Θαλασσοδαρμένα γεμάτα αρμύρα κορμιά ναυτικών σε κάθε λιμάνι περίμενα ν’ ακούσουν τη γνώριμη φωνή του Γραμματικού, γράμματα απ’…
Ο Σταύρος έριξε μια στενοχωρημένη ματιά στην παραλία. Το Μπράιτον είχε άμμο κι όχι βότσαλα όπως το Δερβένι, και η μοναδική καφετέρια που υπήρχε εκεί γύρω είχε κλείσει εδώ και ώρες. Όσο για κόσμο, ήταν άδεια εκτός από μια οικογένεια Μουσουλμάνων που είχε ξεμείνει απ’ το απογευματινό τους μπάνιο.
Αυτός δεν είναι ο φιλάνθρωπος που νόμιζε τόσο καιρό πείθοντας τον εαυτό του με μπούρδες , αλλά ο στυγνός επιχειρηματίας , αυτός που εκμεταλλευόταν ότι πολύτιμο μπορούσε να προσφέρει η γη τους, αυτός που τους είχε καταδικάσει στην φτώχεια την πείνα και την απελπισία, αυτός που τους πουλούσε τα όπλα για να σκοτώνουν ο ένας τον άλλο βουτηγμένοι στην παράνοια ενός κόσμου που δεν αρμόζει στον άνθρωπο.
Καθισμένη στο στρογγυλό κούτσουρο που χρησιμοποιεί για καρέκλα, ακουμπισμένο στα λίγα στραβωμένα από την αλμύρα των θυσάνων σανίδια, του κατ επίφαση μπαλκονιού της μικρής ξύλινης παράγκας, η γέρικη μορφή μοιάζει βγαλμένη από παραμύθι.
Με την κάτασπρη μακριά γενειάδα να ανεμίζει σαν μεταξωτό μαντήλι, γύρο από το λαξεμένο από τον χρόνο πρόσωπο του, υπό το ρυθμικό ήχο των κυμάτων και αυτό του μελωδικού σφυρίγματος του ανέμου, ο γέρο ποιητής είναι χαμένος στον ορίζοντα, που φιλοξενεί τον κατακλυσμιαίο πορφυρό ήλιο, της τελευταίας πράξης της μέρας , βυθισμένος σε έναν κόσμο γεμάτο χρώματα και αλήθειες.
Στον κόσμο του.
ΜΠΟΝΕΓΚΙΛΑ (BONEGILLA) «Ma perche non mi vuoi? Guarda che bello ragazzo che sono! Vieni! Assomogli cosi tanto con la mia…
«Μα, όλους τους λένε έτσι, κυρ Παναγιώτη..;» αντέδρασε η κυρά Μαρίτσα που κι αυτή είχε συγγενείς τ’ αντρός της στη Μελβούρνη αλλά τέτοιο πράμα δεν είχε ξανακούσει.
Ο παππούς μου την κοίταξε αυστηρά και το μάτι του έπαιξε. Δεν του άρεσε να τον αμφισβητούν, πολύ περισσότερο όταν επρόκειτο για γυναίκα. Άγγιξε με τ’ ακροδάχτυλα το κίτρινο τζόκεϊ του κι έγειρε το σώμα μπροστά.
Καθισμένη στο στρογγυλό κούτσουρο που χρησιμοποιεί για καρέκλα, ακουμπισμένο στα λίγα στραβωμένα από την αλμύρα των θυσάνων σανίδια, του κατ επίφαση μπαλκονιού της μικρής ξύλινης παράγκας, η γέρικη μορφή μοιάζει βγαλμένη από παραμύθι.
Με την κάτασπρη μακριά γενειάδα να ανεμίζει σαν μεταξωτό μαντήλι, γύρο από το λαξεμένο από τον χρόνο πρόσωπο του, υπό το ρυθμικό ήχο των κυμάτων και αυτό του μελωδικού σφυρίγματος του ανέμου, ο γέρο ποιητής είναι χαμένος στον ορίζοντα, που φιλοξενεί τον κατακλυσμιαίο πορφυρό ήλιο, της τελευταίας πράξης της μέρας, βυθισμένος σε έναν κόσμο γεμάτο χρώματα και αλήθειες.
Η φλόγα του λύχνου τρεμόσβηνε κάνοντας με το τρεμούλιασμα της, τις σκιές του ταβανιού πάνω στις χοντροκομμένες κυπαρισσένιες τάβλες γεμάτες…
Ο Πέρσης ποιητής ‘Saadi’ κάποτε μέσα απ’ την πνευματική του έκσταση, βρέθηκε να περπατά πανευτυχής ανάμεσα σ’ ανθόκηπους του παραδείσου, πλημμυρισμένους από εξωτικά λουλούδια και σπάνια σε ευωδιά κάτασπρα τριαντάφυλλα. Σκέφτηκε να μαζέψει λίγα στην ποδιά του να τα μοιράσει στους φίλους όταν θα γύριζε, αλλά η μυρωδιά τους ήταν τόσο έντονη που τον μέθυσαν πέφτοντας και η ποδιά του μαζί με τα τριαντάφυλλα.
Education is useful when the student is taught how to think liberally and not just to copy academic literature. Excess of education often produce lower intellect, intolerant and Calvinistic attitudes. It was never meant for humans to study a lot in order to find the right work in their life. All humans where born with certain talents to follow in life, which lead them to a unmistakable happier living with intellectual and spiritual success.
Νύχτα στον Κίσαβο. Το φθινόπωρο εν όψει. Έναστρος ουρανός και μια κάθετη πλαγιά να προσγειώνεται στα πόδια μου. Με το κεφάλι ριγμένο πίσω, σαν τον Τζακ μπροστά στη φασολιά του, αντίκριζα τους αιωνόβιους κορμούς χωμένους στο βαθύ πράσινο σκηνικό, αδιαπέραστο στο βλέμμα από την πυκνότητα της βλάστησης.
Κρεμόσουν από μια κλειδαριά σκουριασμένο, σε λυπήθηκα, τέτοια αφοσίωση!
Φτωχό μου κλειδί σου έχουν φύγει και τα δόντια, δεν ανοίγεις ούτε κλείνεις παραδείσους. Θυμάσαι τα όνειρα που κάναμε μαζί όταν σ’ έκρυβα κάτω απ’ το κεραμίδι για να μη σε χάσω, τώρα κρέμεσαι σαν πεθαμένο απ’ της πόρτας μου την κλειδαριά, αυτή που κάποτε άνοιγες ανυπομονώντας να μου προσφέρεις τη θαλπωρή της αγάπης της ευτυχίας.
Κάθεται αγνάντια στη θάλασσα. Και αφουγκράζεται τον ερχομό της ως τις άκρες των ποδιών του. Έτσι όπως τότε που ήτανε παιδί και βούλιαζε στο χρυσό όνειρο της Αμμοχώστου. Τότε μιλούσε με τη θάλασσα μια άλλη γλώσσα, παιδική. Της έλεγε για τα όνειρά του κι εκείνη άκουγε ήρεμη σαν λάδι τα φτερουγίσματα των λόγων του. Κάποτε απαντούσε με ένα παφλασμό μικρού κύματος, έτσι καθώς έσκαγε επάνω στην ψιλή την άμμο.
Ένας από τους λόγους, που οι Ρωμαίοι ανέστειλαν τη λειτουργία των φιλοσοφικών σχολών των Αθηνών, ήταν να στρέψουν τη προσοχή…
Σπάνια με συντροφεύουν περισσότερα από δύο βιβλία στα ταξίδια μου. Αυτά της μιας βδομάδας, εννοώ. Των δέκα ημερών το πολύ. Το υπερσύγχρονο βαλιτσάκι μου μόλις που αφήνει λίγο χώρο για τα βαρίδια των ζωηρών, των αλλεπάλληλων μετακινήσεων. Αλλά κι η Σιγκαπούρη δε συγχωρεί εύκολα άλλη ερωμένη. Κειμενική και μη. Είναι από μόνη της μια σπουδαία συλλογή διηγημάτων. Απαιτητική και πεισματάρα. Από το ένα άκρο της έως το άλλο, από το κάθε οικοδομικό της τετράγωνο, σε όλες σχεδόν τις στροφές του τοπίου της, αναφύεται το πρόσωπο, η ιδέα, η εικόνα η κυρίαρχη και η δεσμευτική μιας ολοκληρωμένης αφήγησης.
Μετάφραση του έργου του