Μελέτη – Diasporic Literature Spot

Περί Ελπίδος

“Εάν μη έλπηται, ανέλπιστον ουκ εξευρήσει, ανεξερεύνητον εόν και άπορον”

Από του άρθρου αυτού κι εφόσον την ευκαιρία έχω
επιθυμώ ν’ αναλύσω τη ρήση αυτή του Ηράκλειτου,
αναφερόμενος και ορμώμενος
από προηγούμενες προσωπικές μελέτες,
από λάτρες της σοφίας και της λογικής.

Το ρητό του Ηράκλειτου, όπως εμφανίζεται πιο πάνω, του τρισμέγιστου και εκ πρώτων αρχαίων φιλοσόφων, του οποίου ούτε το δέκα επί τοις εκατό των φιλοσοφικών ρήσεων δεν έχουμε στη διάθεσή μας, διδάσκει περισσότερα απ’ ότι έχουμε διδαχτεί μέχρι σήμερα. Και είναι κρίμα το ότι κάθε του λέξη δεν αποτελεί τη δεύτερη φύση μας ή δεν της αποτίνουμε την πρέπουσα σημασία. Μήπως στο “σύγχρονο” αυτό κόσμο αρέσκουμε να πιστεύουμε στη σύμπτωση, στα ευχολόγια, στην τύχη;

Πριν μερικά χρόνια επανέλαβα το ίδιο ρητό σε άρθρο μου, αντιγράφοντας πιστά τον φιλόσοφο και όπως περίμενα δεν υπήρξε αντίδραση από αναγνώστες. Ούτε τώρα δεν αναμένω αντίδραση. Είμαι εξοικιωμένος με το αποτέλεσμα, δεν έχω απαιτήσεις ούτε φρούδες αναμονές. Αλλά πώς μπορώ να κρύβω κάτι που γνωρίζω ότι οπισθοδρομεί την ανθρωπότητα σύμφωνα πάντα με τα προσωπικά μου πιστεύω;

Βουβή Σύγκρουση

Η Βουβή Σύγκρουση δύο Τιτάνων της Ελληνικής Λογοτεχνίας: του Νίκου Καζαντζάκη και του Άγγελου Σικελιανού

Δρ Πιπίνα Έλλη (Dr Pipina D. Elles )

Την πρώην σύμπνοια ανάμεσα στους δύο ποιητές, την παραμερίζει μία βουβή σύγκρουση, η οποία έρποντας ανάμεσά τους, ωθεί στην απομάκρυνση του ενός από τον άλλον. Ο Καζαντζάκης διανύει μία περίοδο κατά την οποία, καθώς δυσκολεύεται να αντιμετωπίσει τα προβλήματά του, και κυρίως σε σχέση με τις προσδοκίες του πατέρα του[1] για το άτομό του, καταλήγει σε υπερβολικό άγχος και θέλει να πεθάνει[2]. Το άγχος του συνδέεται επίσης με την απομάκρυνσή του από τον Σικελιανό, στην οποία πιθανόν να συνέβαλε και η κοινή απογοήτευσή τους, εξαιτίας της άγονης αναζήτησής τους για κοινόβιο. Επιπλέον το γεγονός ότι ο Σικελιανός έχει την οικονομική άνεση να συγκεντρωθεί με επιτυχία αρχικά στην ποίησή του και αργότερα στην Ιδέα της Αναγέννησης των Δελφικών Εορτών, είναι αρνητικό στοιχείο στην σχέση του με τον ετούτον. Ο Καζαντζάκης θεωρεί όλες ετούτες τις προσπάθειες του Σικελιανού αρνητικές για την ποίησή του, και ακόμη περισσότερο γιατί ο ίδιος παλεύει για την εξασφάλιση οικονομικών πόρων απαραιτήτων στην πνευματική του δημιουργικότητα.

Ραχήλ Λιπστάιν

Η Ραχήλ στο Ηράκλειο κάτω από τον ανδριάντα του Ν. Καζαντζάκη 1959

Rachel Lipstein

(απόσπασμα από το κεφάλαιο:
Οι Εβραίες του ‘πύρινου κύκλου’)

©Δρ Πιπίνα Δ. Έλλη
(Dr Pipina D. Elles)

Ο Καζαντζάκης με το που γνωρίζει την ‘Οβραία’ Ραχήλ[1], την αποκαλεί ‘‘Mitkampherin’’ (Συμπολεμιστίνα), και θεωρεί ότι ‘‘οι Οβραίοι είναι το αλάτι της γης’’[2]. Η Ελένη Καζαντζάκη, γράφει κάποιες σκέψεις της για την Ραχήλ, για την οποία λέει, ότι παρόμοια με την Γαλάτεια και την αδερφή της Έλλη, έσπρωχναν τον Ν. Καζαντζάκη να αναλάβει πολιτικό αγώνα. Αντίθετα πιστεύει ότι η Έλσα Λάγκεν -επίσης Εβραία-, ‘‘…ένιωθε και σεβόταν τη φύση του”[3].

Η γυναίκα στο έργο παραλλήλων και μη…

Η γυναίκα στο έργο παραλλήλων και μη, προς τον Ν. Καζαντζάκη συγγραφέων, εντός και εκτός Ελλάδας

©Δρ Πιπίνα Δ. Ελλη
(Dr Pipina D. Elles)
7/11/’16, Σύδνεϋ

Εισαγωγή στο κεφάλαιο του τίτλου…

Καθώς το θέμα διαπραγματεύεται τη θηλυκή παρουσία στα θεατρικά του Ν. Καζαντζάκη, είναι απαραίτητη η αναφορά στη γυναίκα, ως μονάδας του κοινωνικού συνόλου εν γένει, και σε άλλους συγγραφείς, των οποίων οι βίοι υπήρξαν παράλληλοι του βίου του Ν. Καζαντζάκη, και σε κάποιους από εκείνους των οποίων τα έργα μελέτησε ή μετάφρασε και που τον επηρέασαν.

Ίων Δραγούμης

Ίων Δραγούμης, διανοούμενος, πολιτικός ιδεολόγος, εθνικιστής

©Πιπίνα Έλλη (Dr Pipina D. Elles)
από τον ανέκδοτο Τόμο Δ’ της σειράς Μελέτες

Εισαγωγή – Βιογραφικό Σημείωμα

Το θέμα προς διαπραγμάτευση, αφορά τον διανοούμενο και πολιτικό, ιδεολόγο: Ίωνα Δραγούμη [1. Πιπίνα Δ. Έλλη (Elles), Οι Μακεδόνες, Σύδνεϋ 2013, υποσημείωση 84, σ. 52.], που έδεσε άμεσα την τύχη του με τον Μακεδονικό αγώνα, την περίοδο: 1902-1908.

Ο Ίων Δραγούμης που γεννήθηκε στην Αθήνα τον Σεπτέμβριο του 1878 και δολοφονήθηκε[2. Η αντιβενιζελική στάση του Δραγούμη, μετά από την δολοφονική απόπειρα εναντίον του Βενιζέλου στο Παρίσι (30/7/1920-12/8/1920 είχε ως αποτέλεσμα τη δολοφονία του από φανατισμένους οπαδούς του Βενιζέλου με επικεφαλής τον Κρητικό μακεδονομάχο Παύλο Γύπαρη, Κωνσταντίνος Α. Βακαλόπουλος, Ίων Δραγούμης, Μαρτύρων και ηρώων αίμα, Εκδοτικός Οίκος, Αδελφών Κυριακίδη, Θεσσαλονίκη, 1991, σ. 41.] τον Απρίλιο του 1920, μεγάλωσε σε ένα ήσυχο και οικογενειακό περιβάλλον. Η οικογένειά του ήταν από τα μεγαλύτερα ονόματα της πρωτεύουσας, η δε ανατροφή του και η διαπαιδαγώγησή του υπήρξαν τέλεια. Από νεαρή ηλικία, διάβαζε ιστορία, θέατρο, ποίηση, πεζογραφία και Φιλοσοφία, ενώ στη συνέχεια μελέτησε τους μεγάλους Ευρωπαίους διανοούμενους. Παρά το γεγονός ότι επηρεάστηκε έντονα από τον φιλόσοφο Νίτσε και τον Barres, ως δημοτικιστής, απογοητεύθηκε από το κοινωνικό πρόσωπο του Νιτσεϊσμού. Αγαπημένη του υπήρξε η Μαρίκα Κοτοπούλη, ηθοποιός του Θεάτρου.

Κωνσταντίνος Καβάφης

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΒΑΦΗΣ — ΣΥΝΤΟΜΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ

Μανώλης Αλυγιζάκης
Βανκούβερ, Καναδάς

Ο Κωνσταντίνος Καβάφης, ένας από τους πρωτοπόρους της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, στην οδό Σέριφ, όπως κι ίδιος έγραψε χαρακτηριστικά, Κατάγομαι από την Κωνσταντινούπολη αλλά γεννήθηκα στην Αλεξάνδρεια στο σπίτι στην οδό Σέριφ, μικρός σε ηλικία ξόδεψα μερικά χρόνια στην Αγγλία όπου και ξαναπήγα για λίγο χρονικό διάστημα αργότερα όταν ενηλικιώθηκα. Έχω επίσης ζήσει στη Γαλλία και στην εφηβία μου έζησα για δυο χρόνια στην Κωνσταντινούπολη. Δεν έχω πάει στην Ελλάδα για πολλά χρόνια. Εργάζομαι για το Υπουργείο Δημοσίων Έργων της Αιγύπτου. Μιλώ Αγγλικά, Γαλλικά και λίγο Ιταλικά. Αυτό είναι ένα μέρος απ’ το βιογραφικό σημείωμα που έγραψε ο ίδιος το 1924.

Σπυρίδων Ζαμπέλιος

…

Η συνέχεια του κεφαλαίου Ιάκωβος Πολυλάς

Απόσπασμα από την μελέτη,
“Η διαμάχη του Πολυλά-Ζαμπέλιου για το έργο του Σολωμού”
στο ρομαντικό πλαίσιο
(αισθητικό, ιστορικό πλαίσιο)
(Μελέτες Τόμος Β’ 2016)
(A study/M.A./Greek Literature
At Sydney University
September 1997,
Sydney).

Ο Σπυρίδων Ζαμπέλιος από την άλλη πλευρά, θεωρεί ότι “η μεγάλη ποίησις απαρτίζει και συγκεφαλιοί την πολιτείαν, αντανακλά το φως όλης της ιστορικής εποχής”[1]. Κατά τη γνώμη του λοιπόν, σωστοί είναι εκείνοι οι οποίοι επεδόθησαν στη δημιουργία έργων που περιείχαν “παν ό,τι μέγα του αιώνος”[2]. Ο Δημαράς χαρακτηρίζει τον Ζαμπέλιο προσωπικότητα που επιδίδεται στην προσπάθεια για την διατήρηση του κλασικισμού, τονίζοντας τη διαδοχή των περιόδων της ελληνικής ιστορίας και τη συσχέτιση με το Βυζάντιο[3]. Ότι ετούτος θεωρεί την ποίηση ανώτερη από την πεζογραφία, όπως διαφαίνεται από τα λεγόμενά του: “Χωρίς Ηροδότου και Ξενοφώντος ηθέλομεν πώς εννοήσει την Ελλάδα, αλλά, χωρίς Ομήρου ήτο αναμφιλέκτως αδύνατον”[4]. Στο κείμενό του Σκέψεις περί ελληνικής ποιήσεως, τονίζει ότι το διάστημα ανάμεσα στην εποποιία (της οποίας δημιουργός είναι ο “θείος Όμηρος”) και στο Δράμα[5] (που αντιπροσωπεύεται από τους Αισχύλο, Σοφοκλή, Ευριπίδη), είναι μικρό και ότι η πορεία είναι ομαλή. Παράλληλη του Δράματος είναι και η Φιλοσοφία. Και ενώ χαρακτηρίζει το δράμα του Αισχύλου ελεύθερη διαμαρτυρία κατά της “μυθοθρησκείας”, θεωρεί τον Σωκράτη, τον Ευριπίδη και τον Πλάτωνα ομόπνοους του Αισχύλου και δηλώνει ότι οι εργασίες αυτών σχετίστηκαν με το κήρυγμα των μαθητών του Χριστού[6].

Γιώργος Σεφέρης – Σύντομη Ανασκόπηση

γράφει ο Μανώλης Αλυγιζάκης*

Ο Γιώργος Σεφέρης (1900-1971) αναμφισβήτητα ένας από τους γίγαντες της ελληνικής λογοτεχνίας και βραβευμένος με το Νόμπελ λογοτεχνίας το έτος 1963 κατάγεται από οικογένεια καλλιτεχνών. Ο πατέρας του ακαδημαϊκός, ο αδερφός του ποιητής, η αδερφή του ποιήτρια τον επηρέασαν θετικά και συνέβαλαν στη δημιουργική του ροπή που ξεκίνησε τη δεκαετία του 1930 και κράτησε σαράντα χρόνια μέχρι το θάνατό του.